مقوله بدلکاری به واسطه پرطرفدار بودن فیلم‌های اکشن، در بیشتر کشورهای صاحب سبک در فیلمسازی، حرفه‌ای و پیچیده است و از این نظر نمی‌توان وضع موجود بدلکاری در کشورمان را با وضع مطلوب جهانی مقایسه کرد، چون متاسفانه آن‌طور که باید در کشور ما در این زمینه سرمایه‌گذاری نشده و به نوعی این حرفه همواره مهجور واقع شده است.
با این اوصاف در سال‌های اخیر، ما توانسته‌ایم در قیاس با گذشته، روند رو به رشدی را در این عرصه طی کنیم. همین موضوع بهانه‌ای شد تا فعالیت برخی گروه‌های مطرح بدلکاری در ایران را مرور کنیم.
نکته‌ای که در تشکیل و فعالیت تیمهای بدلکاری وجود دارد، فعالیت برخی تیم‌هاست که به انجمن بدلکاران نپیوسته‌اند.
علیرضا فتحی، مسوول انجمن بدلکاران ایران در این‌باره می‌گوید: از نظر ما در خانه سینما (که در گذشته فعالیت می‌کرد) و البته وزارت ارشاد، تنها سه تیم به صورت قانونی شکل گرفته‌اند و بقیه با وجود عملکرد و فعالیت‌هایی که در عرصه فیلمسازی دارند، باید هر چه زودتر به جمع تیمهای مجاز بپیوندند تا بر نحوه کار آنها نظارت شود.
گروه خیبر
در حال حاضر گروه خیبر یکی از فعال‌ترین گروه‌های بدلکاری در ایران است. شاید چون این تیم از قدیمی‌ترین تیمهای بدلکاری به شمار می‌رود و مدیریت آن با علیرضا فتحی است.
این تیم از هنروران زیادی تشکیل شده است و اکثر آثار اکشنی که در کشور تولید می‌شود حاصل تلاش اعضای این گروه است. 
این گروه سال 82 با شروع سریال مختارنامه شکل گرفت.
به گفته سرپرست گروه، ابتدا از تعداد زیادی افراد تست گرفته شد و چیزی حدود 50 نفر تائید شدند که از همین تعداد در مجموعه مختارنامه استفاده شد. اولین اقدام پس از تشکیل گروه، دریافت مجوز بود.
تا آن زمان گروه‌های مختلفی کار بدلکاری انجام می‌دادند، ولی هیچ کدام مجوز رسمی نداشتند و گروه خیبر اولین گروه مجوزدار فعال در زمینه بدلکاری در ایران به شمار می‌رود.
در ادامه، گروه خیبر موفق شد مجوز آموزش بدلکاری را هم بگیرد و گام مثبت دیگری در این زمینه بردارد.
فعالیت‌ها:
دغدغه سرپرست:
گروه اکشن قره‌خانی
پیمان ابدی وقتی به ایران آمد، یک گروه به نام گروه اکشن ابدی تشکیل داد و در آن گروه به دوستداران این حرفه به صورت کاملا تخصصی و تکنیکی بدلکاری را آموخت. بعد از درگذشت او، سرپرستی گروه به علیرضا قره‌خانی، یکی از بهترین شاگردان پیمان ابدی رسید که تا اوایل سال 90 هم ادامه داشت. اما به دلیل شکایت همسر پیمان ابدی، نام گروه از گروه اکشن پیمان ابدی به گروه اکشن قره‌خانی تغییر پیدا کرد و گروه ابدی تحت سرپرستی همسر وی ادامه فعالیت داد.
فعالیت‌ها:
گروه سیزده
این تیم در سیزده دی سال 1385 به سرپرستی آرشا اقدسی شکل گرفت و شاید به همین خاطر هم نام آن را سیزده انتخاب کردند. این تیم هم‌اکنون پنج عضو اصلی و پنج هنرجو تحت آموزش دارد و فعالیت‌های قابل قبولی را هم در سطح بین‌المللی داشته است که از این دسته فعالیت‌هایشان می‌توان به آخرین فیلم سری «جیمز باند» (اسکای فال) اشاره کرد. نکته جالبی که پیرامون این تیم وجود دارد، حضور آنها در زمینه تئاتر است.
فعالیت‌ها:
دغدغه سرپرست:
تیم نقابدار
کیوان رضایی که از شاگردان پیمان ابدی محسوب می‌شود و جزو کسانی است که تا چند ثانیه آخر کار همراه آن مرحوم بوده، از سال 88 تصمیم گرفت تیم خودش را تشکیل دهد و به گفته خودش تنها تیم بدلکاری است که صاحب باشگاه است. این تیم متشکل از ده هنرجوی خانم و آقاست. در این تیم افرادی مانند ناهید عظیمی، میشکا سیلنی، امین جعفری، محمد نوری، عباس هیبتی و امیرحسین شوندی و... فعالیت دارند.
فعالیت‌ها:
دغدغه سرپرست:
بزرگ‌ترین دغدغه من این است که بستری فراهم شود تا بدلکاران بتوانند با امکاناتی مناسب به خلق کارهای بدیع دست بزنند و دیگر ما شاهد اتفاقاتی مانند آنچه برای پیمان ابدی افتاده است، نباشیم چون معتقدم امثال پیمان ابدی سرمایه‌های این مملکت هستند.
رضایی معتقد است یک بدلکار باید آگاهی کاملی نسبت به بازیگری داشته باشد، چون در ایران معمولا کارگردان‌ها دانش چندانی نسبت به صحنه‌های اکشن ندارند و این خود سرپرست تیم است که باید این صحنه ها را طراحی کند و باید با علم به بازیگری، صحنه‌ها را واقعی اجرا کند. تیم نقابداران در سری دوم پروژه «هوش سیاه» حضور دارند. صحنه‌های درگیری در سری دوم این سریال به مراتب بیشتر از سری اول است و این گروه فعالیت متمرکزی در این زمینه انجام داده است. آنها تاکنون در کارهایی نظیر تله‌فیلم خسیس، یازده و هفت دقیقه، مبارزان کوچک، شب می‌گذرد، خواب‌زده و کارد و پنیر حضور داشته‌اند.چیزی که در بدلکاری بیش از هر چیز دیگری من را اذیت می‌کند این است که این حرفه بیش از 15 سال است با تلاش افرادی مثل علیرضا فتحی شکل گرفته است، اما هنوز در جشنواره نگاه مستقلی به آن نشده و هیچ‌گاه بستر ویژه‌ای برای تجزیه و تحلیل عملکرد آنها به وجود نیامده است، در حالی که در همه دنیا این جایگاه تعریف شده است. در هر حال امیدوارم ما بتوانیم بزودی در جشنواره‌های مختلف برای این عرصه هم جایگاهی تعریف کنیم.این تیم تاکنون در فیلم‌هایی چون «جرم» مسعود کیمیایی، «پسرآدم دختر حوا» و «دختر شاه پریون» حضور داشته‌اند و اعضایش توانسته‌اند کارنامه قابل دفاعی از خود به جای بگذارند. آنها در حال حاضر مشغول کار روی نمایش «قحطی نور» هستند؛ نمایشی که با حضور بازیگرانی چون حامد بهداد، نیلوفر خوش‌خلق و یاسر خاسب روی صحنه خواهد رفت.آخرین فعالیت این تیم که بتازگی از تلویزیون پخش شد، به صحنه‌های اکشن سریال «دزد و پلیس» مربوط است که در آن چند حرکت برای زمین خوردن با موتور و ماشین وجود داشت. این تیم هم‌اکنون فیلم سینمایی «پذیرایی ساده» به کارگردانی مانی حقیقی را آماده نمایش دارد و دو سریال «یک لحظه دیرتر» و «سهمی برای دوست» نیز از این گروه، مدتی قبل از تلویزیون نمایش داده شد. آنها بدلکاری فیلم سینمایی «1، 2، 3،…5» به کارگردانی محمد معیری را نیز بتازگی پشت سرگذاشته‌اند. از دیگر کارهای این تیم می‌توان به «جیب‌بر خیابان جنوبی» به کارگردانی سیاوش اسعدی و «دشمن عزیز» به کارگردانی جلال فاطمی اشاره کرد.فتحی می‌گوید: متاسفانه برخی افراد سودجو، علاقه‌مندان به بدلکاری را دعوت به همکاری و با مراجعه به دفاتر سینمایی خود را بدلکاران حرفه‌ای معرفی می‌کنند. معمولا قیمت‌های پایینی را به تهیه‌کنندگان پیشنهاد می‌کنند. اقداماتی اینچنین، تنها به اعتبار بدلکاری در سینمای ایران ضربه می‌زند و تمام تلاش‌های انجمن بدلکاران برای ساماندهی به این رشته تخصصی از میان می‌رود. عده‌ای بدون این‌که از بدلکاران رزومه‌کاری بخواهند با آنان قرار داد می‌بندند تا یک سکانس اکشن توسط این افراد غیرحرفه‌ای خلق شود، اما به این نکته توجه نمی‌کنند که اگر اتفاقی در صحنه‌ای اکشن رخ دهد، این افراد به هیچ عنوان پاسخگوی اتفاقات افتاده نخواهند بود و یکباره ناپیدا می‌شوند!گروه خیبر تاکنون صحنه‌های دشوار زیادی را در سینمای ایران اجرا کرده است. واژگون شدن یک تانکر در سریال «عملیات 125» از جمله دشوارترین اجراهای این گروه بوده که به گفته سرپرست خیبر، حتی خود کارگردان نیز از اجرای این صحنه دلهره داشت. اکنون این گروه مشغول طراحی صحنه‌های اکشن سریال «فرشتگان بر فراز آسمان» به کارگردانی محمدرضا آهنج است. طراحی صحنه برای سریال 13 قسمتی آرش معیریان با نام «پیدا و پنهان» نیز از دیگر فعالیت‌های این گروه است. در ضمن همکاری این تیم با فیلم سینمایی «محمد(ص)» به‌کارگردانی مجید مجیدی نیز همچنان ادامه دارد.کلمات کلیدی:
.jpg)
.jpg)
